Η επιλογή της φυσικής δραστηριότητας είναι πολύ περισσότερα από την φράση «έχουμε προπόνηση τρεις φορές την εβδομάδα…».
Η ανθρώπινη κίνηση είναι ένα σύνθετο φαινόμενο. Για τους ειδικούς που ασχολούνται με την διδασκαλία των κινητικών δεξιοτήτων και τη βελτίωση της απόδοσης, το θέμα της πολυπλοκότητας του φαινομένου της κίνησης αποτελεί μια σημαντική πρόκληση. Η λύση στο πρόβλημα της συνθετότητας του φαινομένου βρίσκεται στην κατανόηση των διαδικασιών της μάθησης αλλά και της ανάπτυξης.
Πλέον η βιβλιογραφία χρησιμοποιεί τον όρο «Κινητικός Γραμματισμός (ΚΓ)» και έτσι ορίζεται το κίνητρο, η αυτοπεποίθηση, η κινητική επιδεξιότητα, η φυσική κατάσταση, οι γνώσεις και η ανάληψη της ευθύνης για δια βίου εμπλοκή σε φυσική δραστηριότητα.
Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια πολυδιάστατη θεωρία που επικεντρώνεται στην ισόρροπη ανάπτυξη του ατόμου σε κινητικό, συναισθηματικό και γνωστικό επίπεδο, με απώτερο σκοπό τη συνειδητή υιοθέτηση ενός κινητικά δραστήριου τρόπου ζωής.
Το κινητικά εγγράμματο άτομο ανταποκρίνεται με ευχέρεια σε μια μεγάλη γκάμα κινητικών δραστηριοτήτων, έχει θετική αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση και διακατέχεται από υψηλή εσωτερική παρακίνηση.
Μέσω της κινητικής συμπεριφοράς, τα παιδιά βιώνουν το γεγονός ότι αποτελούν την αιτία συγκεκριμένων αποτελεσμάτων. Χρησιμοποιώντας κάποια αντικείμενα και στην προσπάθειά τους να πετύχουν με τις κινήσεις τους συγκεκριμένους στόχους, επωφελούνται από τα αποτελέσματα των ενεργειών τους αφού πιστώνονται την επιτυχία που τη συνδέουν με την προσπάθειά και τις ικανότητές τους, αποκτώντας μ’ αυτό τον τρόπο γνώση των ικανοτήτων τους.
Μαθαίνουν να πειραματίζονται και να δοκιμάζουν, διατυπώνοντας τα πρώτα «το πέτυχα», «μπορώ», «προσπαθώ» και «ξαναπροσπαθώ». Αυτή ακριβώς η αίσθηση είναι που αποτελεί τη βάση για την αυτογνωσία, όταν το ζητούμενο είναι η απόδοση.
Η συμμετοχή των παιδιών σε διαφορετικές δραστηριότητες έχει ως όφελος την εξάσκηση και την ανάπτυξη μεγάλης ποικιλίας κινητικών προτύπων (Cote et al., 2016, οπ. αν. Tait, 2017).
Υπάρχουν κάποιες ικανότητες που βοηθούν στην εκτέλεση των δεξιοτήτων των περισσοτέρων αθλημάτων και παίζουν βασικό και ουσιαστικό ρόλο. Αυτές αφορούν την «επιδεξιότητα», την «ισορροπία», τον «συντονισμό» και την «ταχύτητα».
Στην ενόργανη γυμναστική απαιτούνται επιδεξιότητα, ισορροπία και συντονισμός.
Στο στίβο απαιτούνται ταχύτητα και συντονισμός.
Στο χορό, στη ρυθμική και στο σκι απαιτούνται ισορροπία, συντονισμός και ταχύτητα.
Στο ποδόσφαιρο και στην καλαθοσφαίριση απαιτούνται ταχύτητα, επιδεξιότητα και συντονισμός.
Στην κολύμβηση απαιτούνται εμπιστοσύνη και ασφάλεια στο νερό, ισορροπία και συντονισμός.
Στην ποδηλασία, skateboarding και ιππασία απαιτούνται ισορροπία και συντονισμός.
Στο Τέννις, εγρήγορση, παρατήρηση, συντονισμός, ταχύτητα σκέψης.
Στις Πολεμικές Τέχνες, πειθαρχία, δύναμη, συντονισμός, αντακακλαστικά.
Σύμφωνα με τη Whitehead (2001), ο «Κινητικός Γραμματισμός» δεν αφορά αποκλειστικά την παιδική ηλικία ή το σχολείο, αλλά αποτελεί ένα «ταξίδι ζωής» που οδηγεί τον άνθρωπο σε δια βίου συμμετοχή στην άσκηση.
Ένα κινητικά εγγράμματο άτομο έχει τη δυνατότητα να υιοθετήσει τη φυσική δραστηριότητα ως τρόπο ζωής, καθώς είναι κινητικά ικανό να συμμετέχει σε οποιοδήποτε είδος Φυσικής – Αθλητικής Δραστηριότητας (Castelli et al, 2014, οπ. αν. σε Robinson et al., 2015).
Συμπερασματικά, η έλλειψη επαρκούς δραστηριότητας στην παιδική ηλικία έχει αρνητικές συνέπειες για την υγεία καθ΄όλη την διάρκεια της ζωής του ατόμου (Gu et al., 2016; Κhopaverdi, Goodway & Stodden, 2017). Η ανάπτυξη του Κινητικού Εγγραματισμού δεν συνδέεται με δαπανηρά προγράμματα, αλλά εστιάζει στην αλλαγή της κουλτούρας των ατόμων.
Γκέλσης Ιωάννης,Φυσικοθεραπευτής,OMT,Acup.Sp.
