Σάββατο, 11 Ιανουαρίου 2025 08:27

Άγχος και Αυτοπεποίθηση: Πώς επιδρούν στην απόδοση στον αγώνα;

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(7 ψήφοι)

Performance scaled Small

Η απόδοση στον αγώνα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προετοιμασία των αθλητών, την προπόνησή τους, την καθημερινή τους ζωή και την γενικότερη «προστασία» του εαυτού τους. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την απόδοση αναλύονται σε πολλές κατηγορίες, είτε πρόκειται για σωματικούς, τεχνικούς, τακτικούς ή και συναισθηματικούς-ψυχολογικούς.

Οι πιο «πολύ-αναφερόμενοι» συναισθηματικοί παράγοντες για τον αγωνιστικό αθλητισμό είναι το άγχος και η έλλειψη αυτοπεποίθησης.

Το άγχος, ως αρνητικό συναίσθημα, προέρχεται από την λέξη «άγχω» που σημαίνει «πιέζω σφιχτά στο λαιμό». Ό,τι νιώθει και ο καθένας βιώνοντας το συναίσθημα του άγχους. Με βάση την ίδια την λέξη δεν υπάρχει «θετικό» άγχος, αντίθετα επιδιώκουμε εγρήγορση και ψυχολογική ετοιμότητα.

Το άγχος είναι το συναίσθημα που προκαλεί το «βαρύ σώμα» στους αθλητές. Νιώθουν βαριά τα πόδια τους, σε αθλήματα όπως το τάεκβοντο και το καράτε θα αναφερθεί συχνά ότι «τα πόδια δεν πάνε», σε αθλήματα που απαιτούν κίνηση όπως το ποδόσφαιρο ή το τένις, οι αθλητές νιώθουν ότι «δεν μπορούν να κουνηθούν», σε ορισμένες καταστάσεις δημιουργεί υπερεγρήγορση σε σημείο που οι αθλητές «δεν έχουν τον έλεγχο των κινήσεών τους». Στην κολύμβηση και σε αθλήματα με συγκεκριμένη τεχνική, λόγω τους άγχους, οι αθλητές θα νιώθουν το σώμα σφιχτό, σε σημείο που να χαλάει την τεχνική τους, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει η αίσθηση ότι «δεν πιάνω νερό!».

Πνευματικά το άγχος σχετίζεται με «σύγχυση και κόπωση» σε σημείο που οι αθλητές δεν μπορούν «να ακούσουν» τις οδηγίες του προπονητή, να σκεφτούν το πλάνο τους, να αναζητήσουν λύσεις στον αγώνα, να πάρουν γρήγορες και σωστές αποφάσεις.

Η έλλειψη αυτοπεποίθησης έχει διαφορετική επίδραση στον αγώνα και ενίοτε λειτουργεί ως το αντίβαρο της μιας πλευράς ως προς το άγχος. «Όσο περισσότερη αυτοπεποίθηση, τόσο λιγότερο άγχος!».

Ο αθλητής χωρίς αυτοπεποίθηση δείχνει χωρίς δυναμισμό, στερείται ενέργειας σωματικής και ψυχικής και λείπει εμφανώς «η ορμή», έννοια πολύ σημαντική για την αγωνιστική απόδοση. Στο τάεκβοντο, το καράτε, το τζούντο οι αθλητές δεν θα δείξουν επιθετικότητα, οι κινήσεις τους θα δείχνουν διαδικαστικές, «γίνονται για να γίνουν», δεν θα κυνηγήσουν τον αντίπαλο, θα παίξουν μάλλον παθητικά. Στο μπάσκετ ή στο ποδόσφαιρο δεν θα διεκδικήσουν τη μπάλα, δεν θα αναλάβουν πρωτοβουλίες, καθώς υπάρχει η αίσθηση ότι «δεν μπορώ». Στο τένις τα χτυπήματα στη μπάλα θα είναι χωρίς δύναμη, στο πινγκ-πογνκ θα λείπει η πρωτοβουλία, στην κολύμβηση οι κινήσεις των χεριών θα δείχνουν χωρίς ένταση. Οι αθλητές με έλλειψη αυτοπεποίθησης φαίνονται «σαν να μην προσπαθούν». Δεν είναι όμως επιλογή τους! Όταν δεν πιστεύεις ότι μπορείς να πετύχεις κάποιο στόχο, αυτό στο οποίο θα υπολείπεσαι είναι η προσπάθεια. Πόσο θα προσπαθήσει ο αθλητής για κάτι το οποίο δεν πιστεύει ότι μπορεί να το πετύχει;

Οι δύο έννοιες, άγχος και αυτοπεποίθηση, έχουν κεντρικό ρόλο στην αγωνιστική απόδοση των αθλητών. Οι αθλητές καλούνται να τις διαχειριστούν πολύ πριν τον αγώνα, ώστε να είναι και ψυχολογικά έτοιμοι, χωρίς να περιμένουν απλά «να είναι η μέρα μου!». Στον αθλητισμό «τη μέρα» την καθορίζουν οι ίδιοι οι αθλητές….

 

Γιάννης Ζαρώτης MSc-PhD

Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος

Διαβάστηκε 159 φορές